Getting your Trinity Audio player ready...
|
Linux Öncesi Dönemler(UNIX ve BSD)
Linux çekirdeği çıkmadan çok önce UNIX ve BSD vardı. UNIX, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından tasarlandı ve 1969 yılında çıkışını yaptı.
(Solda ki Ken Thompson, sağda ki Dennis Ritchie)
Bu iki kişi AT&T olarak UNIX’ı tasarlıyor 1969 yılında. UNIX’ı en sade şekliyle anlatmak gerekirse, UNIX bir işletim sistemi modeli. Günümüzde ki bir çok işletim sistemi ya UNIX tabanlıdır ya da UNIX türevidir.
Örneğin; en çok kullanılan işletim sistemlerinden biri olan MacOS’in Darwin çekirdeği UNIX türevidir. Konumuzun ana hedefi Linux’te bir UNIX türevidir. Kısaca, kullanılan çoğu işletim sistemi UNIX’ı örnek alıyor.
UNIX 1970 yılında piyasa sürülüyor, piyasaya sürüldükten kısa bir süre sonra ‘C’ program dili ile tekrar yazılıp taşınabilir hale getiriliyor. ‘C’ dili o zaman yeni ortaya çıkmıştı.
Taşınabilir hale geldikten sonra Dünya’ya yayılmaya başlıyor UNIX, açık kaynak kodlu olduğu için de değiştirilip baya kullanan kişi oluyor.
1977 yılında UNIX’e rakip olarak BSD çıkıyor. Ama sorun şu, BSD UNIX’ın bir eklentisi. Yani onun kodları ile yazılmış bir şey. BSD yazılırken UNIX’ten de bazı kaynak kodlarını çalıyorlar.
Bu olay sonrasında AT&T, BSD geliştiricisi Kaliforniya üniversitesine dava açıyor. Dava sürerken iki tarafta zarar görmeye başlıyor. BSD geliştirilmesi sınırlanıyor ve UNIX gelişme gösteremiyor.
(BSD)
AT&T ve Kaliforniya üniversitesi birbirleri ile uğraşırken 1983 yılında Richard Stallman adlı bir abi, GNU adını verdiği yeni bir proje için çalışmaya başlıyor. Bu yeni işletim sistemi UNIX’e benzeyecekti ama ona dair herhangi bir kod vs. içermeyecekti.
Richard GNU’yu yaparken diğer yandan da bir lisans oluşturuyor. GNU Genel Kamu Lisansı yani GPL ortaya çıkıyor. GPL lisansı özgür yazılım vakfına ait bir lisans, bu vakfın sahibi de Richard Stallman.
Ama GNU o zamanlar dikkat çekmiyor. Çünkü, MacOS GUI yani grafiksel arayüz ile piyasayı sallamıştı. Aynı zamanda GNU Hurd çekirdeği de tamamlanamamıştı.
(Richard Stallman)
Bu olaylar sonrasında kapalı kaynak kodlu yazılımlar ve işletim sistemleri piyasayı neredeyse ele geçirmişti. Ortalıkta açık kaynak kodlu herhangi bir yazılım vs. neredeyse yoktu. Bu noktada Linus Torvalds ortaya çıktı.
Linux’un Doğuşu
(Linus Torvalds)
Yıl artık 1991. Renkli ekran devri başlamış, işletim sistemleri DOS ekranından GUI(grafiksel arayüz)’e geçiş yapmıştı. Bu sürelerde Apple batma eşiğine gelmişti ve Microsoft Windows 3.0’la büyük bir çıkış yakalamıştı.
UNIX, BSD ve GNU yerinde saymaya devam ediyordu. Açık kaynak kodlu yazılımlara neredeyse bakılmıyordu bile. Linus Torvalds bu duruma son vermek adına Linux çekirdeğini geliştiriyor. Linux bir UNIX türevidir, geliştirilirken de MINIX baz alınıyor.
Ve Linux 0.01 ortaya çıkıyor.
(İlk Linux çekirdeği 0.01)
Linux’un ilk versiyonu DOS ekranına sahip bir işletim sistemiydi. Fakat kendi başına çalışmıyordu, önce MINIX kurmak sonra da Linux’u başlatmak gerekiyordu. Linux ilk önce MINIX ekibine sunuldu ve MINIX ekibi destek vermeye başladı.
Linus Torvalds ilk başta kendi yaptığı bir lisans ve yazılımlar ile Linux’u piyasaya sürmek istiyor, ama bunları tek başına yapamayacağını anlıyor ve bundan vazgeçiyor. Linux için GNU kamu lisansını kabul edip GNU yazılımlarını Linux’e eklemeye başlıyor. GNU ve Linux’un sıkı bağları buraya dayanıyor.
(Linus Torvalds)
Linux’un adı ilk başta Freax olacaktı, ‘Free’ ve UNIX’in ‘X’ harfi ile birleşmesiyle oluşan bir isim. Dediğine göre Linus bu isimle UNIX ile dalga geçecekmiş. Saf UNIX maalesef açık kaynaklı değildi ve kaynak kodları saklanıyordu.
Helsinki Teknoloji Üniversitesinden Ari Lemmke isimli arkadaş, Linus’e bu ismin saçma olduğunu ve Linux adını koymasını söylemiş. Bunun için Linus’e Linux adında bir FTP sunucusu vermiş. Linus istemeyerek de olsa Linux adını koymak zorunda kalmış. Linux ise Linus ve UNIX’in ‘X’ harfi ile oluşturulmuş bir isim.
Hepimizin Linux denince aklına bu ‘tatlı’ penguen geliyor, kendisi Tux. Apple ve Windows gibi Linux’un de kendisine ait simgesi bu sevimli penguen. Linus Torvalds, Linux için simge aradığı süreçte Avustralya’da bir hayvanat bahçesine gidiyor ve olması neredeyse imkansız bir olay ile penguen tarafından ısırılıyor. O günden sonra Linux’un simgesi sevimli dostumuz Tux oluyor.
Linux çekirdeği hala güncelleme alan ve ‘C’ dili ile yazılmış bir çekirdektir. Linux tabanlı bir sürü dağıtım bulunur ve çoğu kâr amacı gütmemektedir.
Buradan Linux çekirdeğinin güncellenme arşivine göz atabilir ve buradan da Linux dağıtımlarının detaylarına ulaşabilirsiniz.